Bạn có biết rằng máy tính của mình có thể bị xâm nhập bởi những kẻ xấu thông qua các chương trình độc hại gọi là Worm không? Worm là một loại phần mềm độc hại tự động lây lan từ máy này sang máy khác qua mạng, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như làm chậm hệ thống, đánh cắp dữ liệu, thậm chí là phá hủy hoàn toàn dữ liệu của bạn. Bài viết này Terus sẽ đưa ra cho bạn mọi thông tin cần biết về worm.

I. Worm là gì?
Worm máy tính là một loại phần mềm độc hại có khả năng tự nhân bản và lây lan một cách nhanh chóng giữa các máy tính, giống như một con sâu xâm nhập và phá hoại hệ thống. Không giống như virus, worm không cần đến một chương trình chủ để hoạt động mà có thể tự vận hành và lây nhiễm độc lập.
II. Worm lây qua các máy tính như thế nào?
Worm máy tính lây lan một cách tự động mà không cần có tác động nào của người dùng. Trước khi mạng được sử dụng rộng rãi, Worm máy tính đã lây lan qua các phương tiện lưu trữ bị nhiễm và sẽ tự động truyền lan qua các thiết bị kết nối với thiết bị nhiễm đó. Ngày này việc lan truyền có nhiều phương thức hơn và ngày càng khó ngăn chặn hơn.
Ở thời điểm hiện tại, chỉ cần bạn bị nhắm tới bởi các hacker thì 100% bạn sẽ dính worm dù bạn không làm gì cả.
Cách Worm hoạt động trên máy tính

Cách thức hoạt động của Worm thường là dựa vào các lỗ hổng trong những giao thức mạng để lan truyền. Ngoài ra, Worm còn lây lan qua email bằng cách tạo và gửi thư đi đến tất cả các địa chỉ trong danh sách liên hệ của người dùng. Một số đặc điểm khiến Worm lây nhanh hơn.
- Tự nhân bản: Worm có khả năng tạo ra các bản sao của chính mình và lan truyền chúng đến các máy tính khác thông qua các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống.
- Lây lan nhanh chóng: Với tốc độ truyền tải dữ liệu cao của mạng internet, worm có thể lây lan rất nhanh chóng trên toàn cầu, gây ảnh hưởng đến hàng triệu máy tính chỉ trong một thời gian ngắn.
- Gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng: Worm có thể làm tê liệt hệ thống máy tính, đánh cắp dữ liệu, làm chậm tốc độ mạng và gây ra nhiều thiệt hại khác.
III. Các loại Worm máy tính hiện nay
Hiện nay, các chuyên gia bảo mật chia Worm máy tính ra làm các loại như sau:
1. Worm hybrid
Virus máy tính lai, hay còn gọi là worm hybrid, là một loại mã độc đặc biệt, kết hợp những đặc tính nguy hiểm của cả virus và worm. Chúng không chỉ có khả năng tự nhân bản và lây lan nhanh chóng như worm truyền thống, mà còn có thể xâm nhập và sửa đổi mã nguồn của các chương trình khác, biến chúng thành công cụ thực hiện các hành vi độc hại.
2. Internet Worm
Internet Worm là một loại phần mềm độc hại có khả năng tự nhân bản và lây lan qua mạng mà không cần sự can thiệp của người dùng. Khác với virus, worm không cần đến một chương trình chủ để thực thi mà tự nó có khả năng hoạt động độc lập.
3. Instant Messaging Worm
Instant Messaging Worm, hay còn gọi là giun ký sinh tin nhắn tức thời, là một loại mã độc nguy hiểm ngụy trang khéo léo dưới dạng các tệp đính kèm hoặc liên kết được gửi qua các ứng dụng nhắn tin phổ biến như Messenger, WhatsApp, Zalo,...
Với vẻ ngoài vô hại, chúng lừa người dùng tải về và mở ra, từ đó xâm nhập vào hệ thống và thực hiện các hoạt động độc hại. Mục tiêu chính của loại virus này là đánh cắp thông tin cá nhân quan trọng của người dùng như mật khẩu, số tài khoản ngân hàng, thông tin thẻ tín dụng để phục vụ cho các mục đích xấu như lừa đảo, đánh cắp danh tính hoặc phá hoại dữ liệu
4. Worm email
Worm email thường ngụy trang dưới dạng các file đính kèm hấp dẫn trong email, như tài liệu, hình ảnh hoặc file âm thanh. Khi người dùng tò mò và mở file này, worm sẽ xâm nhập vào hệ thống và bắt đầu hoạt động phá hoại.
IV. Tác hại của Worm máy tính
Worm máy tính, giống như một loại virus, có khả năng tự nhân bản và lây lan nhanh chóng qua mạng, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Khi xâm nhập vào hệ thống, worm máy tính có thể:
- Đánh cắp dữ liệu quan trọng: Worm có thể truy cập và sao chép các tập tin cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng, mật khẩu và các dữ liệu nhạy cảm khác. Những thông tin này sau đó có thể bị kẻ gian lợi dụng để thực hiện các hoạt động bất hợp pháp.
- Làm hỏng hệ thống: Worm có thể làm hỏng các file hệ thống, làm chậm tốc độ máy tính, thậm chí gây ra tình trạng máy tính bị treo hoặc khởi động lại liên tục.
- Tạo ra các lỗ hổng bảo mật: Việc tồn tại của worm có thể tạo ra các lỗ hổng bảo mật, cho phép các loại mã độc khác xâm nhập vào hệ thống.
- Làm gián đoạn công việc: Khi bị nhiễm worm, máy tính của bạn có thể hoạt động chậm chạp, gây gián đoạn công việc và làm giảm năng suất.
V. Lịch sử phát triển của Worm
1. Worm Morris
Ra đời vào năm 1988, Morris Worm đánh dấu một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử an ninh mạng. Với mục tiêu ban đầu là đo lường quy mô của Internet, con sâu này đã nhanh chóng lây lan trên toàn cầu, khai thác các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống Unix.
Sự cố này đã gây ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng, làm tê liệt hoạt động của hàng nghìn máy tính và gây thiệt hại kinh tế lớn. Morris Worm trở thành một bài học đắt giá về tầm quan trọng của an ninh mạng và thúc đẩy sự phát triển của các giải pháp bảo mật
2. Worm ILOVEYOU
Vào năm 2002, thế giới mạng đã phải hứng chịu một cuộc tấn công mạng quy mô lớn chưa từng có khi virus ILOVEYOU bùng phát. Được ngụy trang tinh vi dưới dạng một email tình yêu với tệp đính kèm hấp dẫn, virus này đã nhanh chóng lây lan khắp toàn cầu, gây ra thiệt hại kinh tế khổng lồ.
3. SQL Slammer
SRa đời vào năm 2003, SQL Slammer đã gây ra một cuộc khủng hoảng mạng nghiêm trọng trên toàn cầu. Với tốc độ lây lan chóng mặt, chỉ trong vòng 10 phút, con sâu này đã xâm nhập vào hơn 75.000 máy tính, gây ra tình trạng quá tải mạng và làm tê liệt nhiều dịch vụ trực tuyến.
SQL Slammer đã lây lan thông qua việc tạo địa chỉ IP một cách ngẫu nhiên, sau đó gửi các bản sao của chính nó đến các máy tính tại những địa chỉ đó. Ngay khi bạn nhấp vào địa chỉ đó, máy tính của bạn lập tức bị lây nhiễm.
4. Worm WannaCry
WannaCry, hay còn được gọi là WannaCrypt0r 2.0, là một loại mã độc tống tiền (ransomware) vô cùng nguy hiểm, đã gây ra một trong những vụ tấn công mạng quy mô lớn nhất lịch sử vào năm 2017.
WannaCry chủ yếu lợi dụng lỗ hổng bảo mật EternalBlue trong hệ điều hành Windows để tự động lây lan qua mạng. Khi xâm nhập vào máy tính, mã độc sẽ nhanh chóng mã hóa các tập tin quan trọng của người dùng, khiến dữ liệu trở nên vô dụng.
VI. Các dấu hiệu nhận biết Worm máy tính
1. Máy tính chạy chậm hoặc bị lỗi
Nếu máy tính đột nhiên trở nên chậm chạp hoặc không phản hồi, thậm chí bắt đầu gặp sự cố, thì nguyên nhân có thể là do Worm máy tính. Bởi vì Worm tiêu thụ rất nhiều tài nguyên trong máy tính của bạn nên việc máy tính chạy chậm do thiếu tài nguyên là một dấu hiệu cần chú ý.
2. Máy tính bị đầy bộ nhớ

Một con worm khi đã chiếm được máy tính sẽ nhanh chóng nhân bản nhằm chuẩn bị cho các cuộc tấn công khác. Nếu bạn nhận thấy máy tính có thể lưu trữ được ít hơn so với dung lượng đáng có thì có thể bạn đang bị worm.
3. Máy tính hoạt động bất thường
Một số loại Worm sẽ tự gửi những thông tin của bạn qua cho hacker, hoặc máy tính sẽ tự mở một số file bất thường khi đang sử dụng. Những báo cáo lạ, hay những thay đổi trong máy tính mà không do bạn làm thì có thể là do Worm đang hoạt động.
Sự xuất hiện của các file mới không rõ nguồn gốc, những thay đổi bất thường trong cấu trúc thư mục, hoặc các cảnh báo hệ thống liên tục là những dấu hiệu cho thấy có thể đã có một con worm đang hoạt động âm thầm trong hệ thống của bạn.
4. Xuất hiện các liên hệ hỏi bạn điều gì đang xảy ra

Những cảnh báo từ hệ thống bảo mật, chẳng hạn như tường lửa, phần mềm diệt virus, hay các thông báo bất thường từ email, đều là những tín hiệu đáng quan tâm và cần được chú ý.
Chúng có thể là dấu hiệu cho thấy thiết bị của bạn đang bị tấn công hoặc có nguy cơ bị xâm nhập bởi các phần mềm độc hại. Việc bỏ qua những cảnh báo này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như mất dữ liệu quan trọng, bị đánh cắp thông tin cá nhân, hoặc thậm chí là mất quyền kiểm soát thiết bị.
VII. Cách ngăn chặn Worm trên máy tính
Để loại bỏ Computer Worm không phải quá trình dễ dàng thực hiện. Trong một số trường hợp người dùng buộc phải định dạng lại hệ thống hay thậm chí là cài đặt lại tất cả phần mềm.
Khi phát hiện hệ thống bị nhiễm worm, việc đầu tiên cần làm là ngắt kết nối máy tính với mạng internet để ngăn chặn worm lây lan sang các thiết bị khác và tải thêm mã độc. Sau đó, bạn nên thực hiện các bước sau:
- Cập nhật phần mềm diệt virus: Đảm bảo phần mềm diệt virus của bạn đang sử dụng phiên bản mới nhất để có thể phát hiện và loại bỏ các loại worm mới xuất hiện.
- Quét toàn bộ hệ thống: Sử dụng phần mềm diệt virus để quét kỹ lưỡng toàn bộ hệ thống, bao gồm cả các ổ đĩa, thư mục hệ thống và các tệp tin ẩn.
- Xóa bỏ các tệp tin bị nhiễm: Sau khi quét, hãy xóa bỏ tất cả các tệp tin mà phần mềm diệt virus xác định là nhiễm virus hoặc có hành vi đáng ngờ.
- Kiểm tra các quy trình đang chạy: Một số worm có thể tạo ra các quy trình chạy ngầm để tự động khởi động lại. Bạn cần kiểm tra và kết thúc các quy trình không rõ nguồn gốc.
- Khôi phục hệ thống từ bản sao lưu: Nếu các bước trên không hiệu quả, bạn có thể khôi phục hệ thống từ một bản sao lưu đã được thực hiện trước đó. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rằng bản sao lưu này được thực hiện trước khi hệ thống bị nhiễm worm
FAQ - Giải đáp thắc mắc về Worm
1. Sâu Worm là gì?
Worm (hay còn gọi là sâu máy tính) là một loại phần mềm độc hại có khả năng tự nhân bản và lây lan qua mạng máy tính một cách tự động.
2. Worm máy tính là gì?
Worm máy tính hay sâu máy tính là một loại phần mềm độc hại có khả năng tự nhân bản và lây lan qua mạng máy tính một cách tự động.