ROM Là Gì? Chức Năng, Phân Loại Và Cách Chọn ROM

ROM hiểu đơn giản có nghĩa là bộ nhớ trong hoặc dung lượng lưu trữ của thiết bị. Dung lượng ROM càng lớn thì bạn có thể lưu trữ được càng nhiều dữ liệu. Trong bài viết này của Terus các bạn sẽ tìm được câu trả lời chính xác nhất cho câu hỏi ROM là gì và cách phân biệt RAM và ROM.

ROM Là Gì? Chức Năng, Phân Loại Và Cách Chọn ROM

I. Định nghĩa về RAM và ROM là gì?

1. ROM là gì?

ROM là viết tắt của Read Only Memory dịch sang tiếng Việt là bộ nhớ chỉ đọc. ROM là một loại bộ nhớ cố định được sử dụng trong máy tính hoặc hệ thống điều khiển nơi dữ liệu chỉ có thể được đọc và không được ghi vào. Read Only Memory chứa các chương trình giúp máy tính khởi động và nếu không có thành phần này chúng ta không thể sử dụng máy tính.

2. RAM là gì?

RAM (Random Access Memory) là một trong những phần cứng của máy tính. RAM được biết đến là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên có khả năng xử lý các thông tin, dữ liệu, chương trình, hệ điều hành…

RAM là một bộ phận quan trọng của máy tính giúp truy cập vào máy tính, khởi chạy của máy nhanh hay chậm tùy thuộc độ lớn của RAM như thế nào. Đây được coi là bộ nhớ nhanh nhất trên thiết bị nhưng nó chỉ là bộ nhớ khả biến. Điều này có nghĩa là sau khi máy tính bị tắt hoặc bị mất điện đột ngột, RAM không lưu trữ dữ liệu.

RAM ảnh hưởng đến tốc độ xử lý các chương trình của máy tính nên càng nhiều RAM thì máy hoạt động càng nhanh. Trước đây chỉ có thể sửa RAM của máy nhưng với công nghệ hiện nay thì việc nâng cấp RAM rất dễ dàng. Khi đó, người dùng có thể tăng tốc máy tính bằng nhiều nâng cấp RAM khác nhau để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của mình.

II. Phân biệt ROM và RAM

Mặc dù chúng là cùng một bộ nhớ trong máy tính và điện thoại nhưng ROM và RAM là hai phần khác nhau.

Trong khi ROM chỉ có thể đọc được thì RAM có thể vừa đọc vừa ghi dữ liệu. Đây là điểm khác biệt chính giúp phân biệt RAM với ROM.
RAM về cơ bản là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên chịu trách nhiệm làm trung gian liên lạc giữa các tệp hệ thống, hệ thống, chip xử lý và các ứng dụng trên thiết bị. Tuy nhiên, khi tắt nguồn hoặc tắt máy tính, tất cả dữ liệu được lưu trong RAM sẽ bị xóa, còn ROM thì không.
Theo thiết kế, ROM có kích thước nhỏ hơn RAM. ROM là một thiết bị băng từ quang nhiều chân được tạo ra bằng cách kết nối với mạch máy tính. Trong khi đó, RAM là một dải hình chữ nhật mỏng được lắp vào máy tính thông qua một khe trên bo mạch chủ.
Theo loại, ROM là bộ nhớ tĩnh, RAM là bộ nhớ biến đổi.
Theo tốc độ, tốc độ dữ liệu và xử lý dữ liệu của ROM chậm hơn RAM.
Theo dung lượng lưu trữ, ROM có thể lưu trữ ít dữ liệu hơn RAM, 1 chip ROM có thể lưu trữ 4MB đến 8MB Dữ liệu. Còn đối với RAM, chúng có dung lượng từ 1GB đến 256GB và thậm chí có thể nâng cấp.
Mặc dù có khả năng sửa đổi, tuy nhiên hiện nay chỉ có một số loại ROM mới có thể sửa đổi và lập trình nhưng rất khó khăn. Ngược lại, RAM cho phép người dùng dễ dàng truy cập, sửa đổi và lập trình dữ liệu.

Bạn có thể quan sát cụ thể hơn qua bảng dưới đây:

Chỉ tiêu so sánh	RAM	ROM
Thiết kế	Một thanh mỏng hình chữ nhật được lắp vào máy tính qua khe cắm trên máy. Thông thường thiết kế của RAM lớn hơn ROM	Thiết kế bộ nhớ đọc ROM nhỏ hơn RAM là một ổ đĩa quang bằng băng từ, có nhiều chân được chế tạo bằng các mối nối tiếp xúc với bảng mạch của máy tính.
Khả năng lưu trữ	Là bộ nhớ khả biến. Không có khả năng lưu trữ dữ liệu thông tin, khi mất điện, tắt máy thì dữ liệu sẽ bị mất.	Là bộ nhớ bất biến (tĩnh). Có thể lưu trữ thông tin dữ liệu ngay cả khi đã tắt máy
Hình thức hoạt động	RAM hoạt động sau khi máy đã được khởi động và nạp hệ điều hành. Có thể loại bỏ, khôi phục, thay đổi dữ liệu trong RAM.	ROM hoạt động trong quá trình khởi động máy tính. ROM có thể đọc và không thể chỉnh sửa điều gì trên nó.
Tốc độ	Xử lý dữ liệu nhanh. Tốc độ truy cập dữ liệu nhanh	Quá trình xử lý thông tin, dữ liệu chậm. Tốc độ truy cập dữ liệu chậm
Khả năng lưu trữ	Một bộ nhớ RAM có thể lưu trữ được nhiều dữ liệu. Từ 1GB – 256GB. Có thể nâng cấp khả năng lưu trữ của RAM.	Một chip ROM chỉ thể hiện được 4MB đến 8MB dữ liệu và lưu trữ được ít dữ liệu hơn RAM.
Khả năng ghi chép dữ liệu	Ghi chép dữ liệu dễ dàng hơn bộ nhớ ROM đồng thời có thể dễ dàng truy cập hay lập trình lại thông tin lưu trữ trong RAM.	Mọi thông tin lưu trữ trên ROM đã được lập trình sẵn, khó có thể thay đổi cũng như lập trình lại.

III. ROM là bộ nhớ dùng để làm gì? Cấu trúc của ROM?

Như đã đề cập ở trên, ROM là nơi lưu trữ các chương trình hệ thống được nhà sản xuất cài đặt sẵn trên thiết bị và người dùng không thể thay đổi được.

Cấu trúc ROM được chia thành hai phần chính: cổng OR và bộ giải mã. Tuy nhiên, ROM của máy tính có cấu trúc phức tạp hơn gồm 3 phần, bao gồm: bộ giải mã địa chỉ, bộ đệm đầu ra và bảng bus. Cụ thể:

Bộ giải mã địa chỉ: Chứa Bộ giải mã hàng và Bộ giải mã cột có nhiệm vụ quyết định thanh ghi nào có thể đặt từ dữ liệu 8 byte của nó trên đường truyền.
Bộ đệm đầu ra: Thành phần này sử dụng mạch đệm 3 trạng thái xác định xem mức dữ liệu cao hay thấp, sau đó chuyển dữ liệu đó đến đường truyền.
Phòng ghi: Phần này là nơi lưu trữ dữ liệu đã lập trình. có sẵn trong ROM và được sắp xếp theo ma trận vuông. Người dùng không thể lưu trữ thông tin bổ sung trong các hồ sơ này.

IV. Các loại ROM phổ biến

Sau khi hiểu ROM là gì và sự khác biệt giữa RAM và ROM, bạn cần biết các loại ROM phổ biến trên thị trường. Trong quá trình phát triển, ROM được chia thành nhiều loại khác nhau, một số loại đã ngừng sản xuất và một số khác vẫn còn rất phổ biến. Dưới đây là năm loại ROM phổ biến vẫn đang được sử dụng:

PROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình)
EAROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể thay đổi bằng điện)
EPROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình có thể xóa)
EEPROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình có thể xóa bằng điện)
FLASHROM Ưu điểm của ROM Nhược điểm của ROM

1. PROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình)

PROM, còn được gọi là Mask ROM. Nó được tạo thành từ các kết nối ở dạng WORM ROM, có nghĩa là Viết một lần đọc nhiều. Bộ nhớ này chỉ có thể được lập trình một lần và có giá thấp nhất trên thị trường. PROM thường được tìm thấy trong điện thoại di động, thiết bị y tế, thẻ RFID,…

2. EAROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể thay đổi bằng điện)

Loại ROM này có thể được lập trình lại, nhưng với điện áp nguồn không ổn định và việc lập trình lại khá khó khăn và bất tiện, vì vậy người ta cập nhật một loại EAROM mới và gọi nó là EPROM.

3. EPROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình có thể xóa)

EPROM đơn giản có nghĩa là bộ nhớ chỉ đọc. Có thể xóa và lập trình được. Nó được thực hiện theo nguyên tắc phân cực tĩnh điện. Loại ROM này có thể xóa và lưu trữ dữ liệu bằng tia cực tím ở bước sóng cụ thể.

4. EEPROM (Bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình có thể xóa bằng điện)

EEPROM là bộ nhớ chỉ đọc có thể được lập trình và xóa bằng điện. Được chế tạo bằng công nghệ bán dẫn, nó có thể xóa và lưu trữ dữ liệu điện tử mà không cần tia cực tím. Dữ liệu được lưu trữ mà không cần phải xóa khỏi máy tính.

5. FLASHROM

FLASHROM là phiên bản cập nhật của EEPROM cho phép xóa hoặc ghi khoảng 512 byte dữ liệu nhanh hơn nhiều lần so với phiên bản trước đó.

Ngoài ra, FLASHROM còn có một số lợi ích khác , ví dụ:

Cho phép lưu dữ liệu mà không cần xóa khỏi máy tính.
Thời gian hoạt động rất dài, khoảng 45-90 nano giây.
Ngăn nhiệt độ cao và áp suất cao.
Loại ROM phổ biến bền nhất trên thị trường.

FLASH ROM được sử dụng rộng rãi trong nhiều thiết bị khác nhau như: máy ảnh kỹ thuật số, máy nghe nhạc MP3, ổ nhớ USB, modem, ổ cứng SSD.

V. Ưu điểm và nhược điểm của ROM

Ưu điểm của ROM

Bền bỉ và lưu trữ lâu dài: ROM được thiết kế để chịu được các điều kiện khắc nghiệt hơn so với các loại bộ nhớ khác, chẳng hạn như nhiệt độ cao, rung động và va đập. Do đó, dữ liệu được lưu trữ trên ROM có thể tồn tại trong nhiều năm, thậm chí hàng thập kỷ, mà không bị mất mát.

Không cần nguồn điện: ROM là bộ nhớ không bay hơi, nghĩa là nó không cần nguồn điện để duy trì dữ liệu. Khi bạn tắt nguồn thiết bị, dữ liệu trên ROM vẫn được bảo toàn.

Tốc độ truy cập nhanh: ROM có tốc độ truy cập nhanh hơn so với các loại bộ nhớ khác, chẳng hạn như ổ đĩa cứng. Điều này giúp cho việc khởi động thiết bị và chạy các ứng dụng nhanh hơn.

Chi phí thấp: ROM có chi phí sản xuất thấp hơn so với các loại bộ nhớ khác, chẳng hạn như RAM. Do đó, các thiết bị sử dụng ROM thường có giá thành rẻ hơn.

Khả năng bảo mật cao: ROM có khả năng bảo mật cao hơn so với các loại bộ nhớ khác. Dữ liệu trên ROM có thể được mã hóa để bảo vệ khỏi truy cập trái phép.

Nhược điểm của ROM

Không thể ghi đè dữ liệu: Dữ liệu được ghi vào ROM chỉ có thể được đọc, không thể ghi đè hoặc sửa đổi. Điều này có thể gây bất tiện nếu bạn cần cập nhật hoặc thay đổi dữ liệu.

Dung lượng lưu trữ thường nhỏ hơn so với các loại bộ nhớ khác: ROM thường có dung lượng lưu trữ nhỏ hơn so với các loại bộ nhớ khác, chẳng hạn như ổ đĩa cứng. Điều này có thể hạn chế khả năng lưu trữ dữ liệu của thiết bị.

Tốc độ ghi dữ liệu chậm hơn so với RAM: ROM có tốc độ ghi dữ liệu chậm hơn so với RAM. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất của thiết bị, đặc biệt là khi cần ghi một lượng lớn dữ liệu.

Điện thoại thông minh có bộ nhớ trong (ROM) lớn hơn sẽ cung cấp nhiều dung lượng lưu trữ hơn. Điện thoại di động hiện nay thường có các mức bộ nhớ như 32GB, 64GB hay thậm chí là 128GB, 256GB, 512GB và 1TB.

Bài viết là các thông tin về ROM và chức năng của ROM, phân loại ROM cũng như cách chọn ROM cho điện thoại, laptop mà Terus muốn gửi đến cho quý đơn vị đang hợp tác đến Terus và bạn bè doanh nghiệp của Terus.

Hi vọng bài viết có thể giúp ích được cho bạn, cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết. Nếu bạn có bất cứ yêu cầu gì về Terus có thể liên hệ tại đây nhé!

FAQ – Giải đáp các thắc mắc về ROM

1. Tôi có thể thay thế ROM không?

Có, bạn có thể thay thế ROM của mình. Tuy nhiên, điều này có thể khó khăn và tốn kém. Dưới đây là một số điều cần cân nhắc trước khi thay thế ROM:

Loại ROM: Có ba loại ROM chính: mask-programmed ROM, PROM và EEPROM. Loại ROM bạn cần sẽ phụ thuộc vào loại máy tính và hệ thống bạn đang sử dụng.
Kỹ năng: Thay thế ROM đòi hỏi một số kỹ năng kỹ thuật. Nếu bạn không thoải mái với việc sửa chữa máy tính, bạn nên mang máy đến thợ sửa chữa chuyên nghiệp.
Chi phí: ROM có thể đắt, đặc biệt là đối với các loại ROM mới hơn.
Tính khả dụng: Một số loại ROM có thể khó tìm.

2. ROM có thể được sử dụng để lưu trữ dữ liệu nào?

ROM có thể được sử dụng để lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, chẳng hạn như:

Chương trình BIOS: BIOS (Basic Input/Output System) là chương trình khởi động máy tính và cung cấp các chức năng cơ bản cho hệ thống.
Phần mềm khởi động: Phần mềm khởi động là chương trình được tải khi máy tính khởi động và chịu trách nhiệm khởi động hệ điều hành.
Dữ liệu hệ thống: Dữ liệu hệ thống bao gồm thông tin cấu hình hệ thống và các tệp cần thiết để hệ điều hành hoạt động.
Dữ liệu người dùng: Một số loại ROM có thể được sử dụng để lưu trữ dữ liệu người dùng, chẳng hạn như cài đặt hệ thống và dữ liệu ứng dụng.

3. Tuổi thọ của ROM là bao nhiêu?

Tuổi thọ của ROM phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

Loại ROM: ROM mask-programmed và PROM có tuổi thọ cao hơn EEPROM.
Chất lượng ROM: ROM chất lượng cao sẽ có tuổi thọ cao hơn ROM chất lượng thấp.
Điều kiện môi trường: ROM hoạt động trong môi trường khắc nghiệt sẽ có tuổi thọ ngắn hơn ROM hoạt động trong môi trường bình thường.
Cách sử dụng: ROM được sử dụng thường xuyên sẽ có tuổi thọ ngắn hơn ROM được sử dụng ít thường xuyên.

Nhìn chung, ROM có thể hoạt động trong nhiều năm mà không gặp sự cố. Tuy nhiên, sau một thời gian, ROM có thể bị lỗi và cần được thay thế.

4. Dung lượng lưu trữ của ROM là bao nhiêu?

Dung lượng lưu trữ của ROM khác nhau tùy thuộc vào loại ROM, nhà sản xuất và thời điểm sản xuất:

ROM mask-programmed: Loại ROM này thường có dung lượng nhỏ nhất, thường từ 4MB đến 32MB.
PROM: Loại ROM này có dung lượng lớn hơn ROM mask-programmed, thường từ 32MB đến 128MB.
EEPROM: Loại ROM này có dung lượng lớn nhất, thường từ 128MB đến 256MB.
Flash ROM: Loại ROM này có dung lượng lớn nhất, thường từ 256MB đến 1GB hoặc cao hơn.

Ngày nay, dung lượng ROM phổ biến cho các thiết bị điện tử là:

Điện thoại thông minh: 64GB, 128GB, 256GB, 512GB.
Máy tính bảng: 64GB, 128GB, 256GB, 512GB.
Máy tính xách tay: 128GB, 256GB, 512GB, 1TB.
Máy tính để bàn: 256GB, 512GB, 1TB, 2TB.

5. Tôi có thể nâng cấp ROM được không?

Khả năng nâng cấp ROM phụ thuộc vào loại ROM:

1. ROM mask-programmed:

Không thể nâng cấp.
Loại ROM này được lập trình trong quá trình sản xuất và không thể thay đổi sau đó.

2. PROM (Programmable Read-Only Memory):

Có thể nâng cấp một lần.
Loại ROM này có thể được lập trình một lần bằng bộ lập trình PROM. Sau khi được lập trình, PROM không thể được thay đổi.

3. EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory):

Có thể nâng cấp nhiều lần.
Loại ROM này có thể được xóa và lập trình lại bằng điện. EEPROM có thể được nâng cấp nhiều lần, nhưng số lần lập trình giới hạn (thường là 10.000 đến 1 triệu lần).

4. Flash ROM:

Có thể nâng cấp nhiều lần.
Loại ROM này là một dạng EEPROM có thể được xóa và lập trình lại nhiều lần. Flash ROM có thể được nâng cấp nhiều lần hơn EEPROM và có dung lượng lưu trữ lớn hơn.

Đọc thêm:

bởiTerus Technique

Cập nhật lúc 9 Tháng 1, 2025

Terus Technique là đội ngũ chuyên gia cung cấp thông tin về website, phần mềm và giải pháp quản lý. Mọi thông tin đều được chúng tôi cập nhật mỗi ngày nhằm cung cấp thông tin chính xác nhất.