Với sụ phát triển như vũ bảo của lĩnh vực công nghệ đã thúc đẩy số lượng lập trình viên tăng lên nhanh chóng hơn bao giờ hết. Nhiều ngôn ngữ lập trình được ra đời mới, ngông ngữ cũ thì được nâng cấp với phiên bản tốt hơn. Số lượng ngôn ngữ lập trình nhiều đáp ứng cho từng loại hình lập trình khác nhau. Nhưng nó cũng tạo nên bài toán nan giải cho những ai mới bắt đầu học lập trình.
Tất nhiên là có không ít người cảm thấy bối rối về vấn đề nên học ngôn ngữ lập trình nào đầu tiên. Nếu như bạn cũng có cùng câu hỏi vậy thì hãy tham khảo những gợi ý về 10 ngôn ngữ lập trình phần mềm đơn giản, dễ học cho người mới đã được Terus đề cập trong bài viết dưới đây.
I. Tiềm năng cho người học lập trình hiện nay
Thông có gì ngạc nhiên khi nói lập trình đang là một nghề hot top đầu hiện nay. Theo thống kê của Cục Thống kê Lao động Hoa kỳ dự báo, từ năm 2018 đến năm 2028, công việc lập trình có thể tăng hơn 21%. Con số dự đoán cao gấp 4 lần mức trung bình các ngành nghề khác.
Mức lương trung bình hàng năm của lập trình phần mềm sẽ rơi vào khoảng 106.000$, gấp 3 lần mức lương trung bình cho tất cả các công nhân ngành nghề khác. Tuy nhiên, không phải tất cả các công việc lập trình đều giống nhau. Mỗi vai trò, vị trí, công ty và loại phần mềm khác nhau sẽ có yêu cầu bạn phải hiểu và biết ngôn ngữ khác nhau.
Thông thường, bạn sẽ có lợi hơn nếu biết nhiều ngôn ngữ. Nhưng nếu bạn bắt đầu sự nghiệp với lĩnh vực lập trình, bạn sẽ trải qua một khoảng thời gian khá khó khăn. Với những người chưa có kinh nghiệm trước đó thì hành trình học tập, trau dồi kiến thức và làm việc sẽ nan giải hơn rất nhiều. Và vấn đề khó khăn đầu tiên chính là học ngôn ngữ gì.
II. 10 ngôn ngữ lập trình phần mềm đơn giản, dễ học dành cho người mới
Có hàng trăm, hàng ngàn ngôn ngữ lập trình khác nhau được tạo ra hàng năm. Nhiều ngôn ngữ được viết dưới dạng mệnh lệnh (chuỗi thao tác thực hiện), nhưng cũng có ngôn ngữ sử dụng dạng khai báo (kết quả mong muốn được chỉ định không phải cách thức làm ra nó).
Tùy vào mục đích học tập mà bạn lựa chọn ngôn ngữ lập trình khác nhau. Nhưng với người mới bắt đầu học, bạn nên thử sức với 10 ngôn ngữ tiêu biểu sau đây:
1. Pascal – ngôn ngữ lập trình phần mềm cơ bản
Pascal là một ngôn ngữ lập trình phần mềm khá đơn giản, phù hợp với những ai bắt đầu tìm hiểu và theo đuổi nghề lập trình. Phần mềm Pascal được xây dựng bởi Niklaus Wirth vào năm 1970. Phần mềm được lập trình dựa trên một ngôn ngữ thuần túy có cấu trúc điều khiển giống ALGOL và thích hợp với kiểu lập trình cấu trúc. Tên gọi của phần mềm cũng được đặt theo tên nhà toán học và triết học Blaise Pascal. Ưu điểm:
- Dễ học, dễ đọc bởi có nhiều từ khóa đơn và sử dụng từ nhiều hơn ký hiệu.
- Pascal không phân biệt chữ hoa chữ thường.
- Ngôn ngữ được nhiều quốc gia đưa vào chương trình giảng dạy cho học sinh phổ thông và sinh viên.
Nhược điểm:
- Hiện nay không còn được sử dụng nhiều như các phần mềm khác (Java, C hay Python).
- Cơ hội nghề nghiệp ít hơn. Tuy nhiên, đây vẫn được coi là lựa chọn hàng đầu giúp người mới có bước khởi đầu tốt với môi trường lập trình.
2. JavaScript – ngôn ngữ lập trình phần mềm phổ biến nhất
JavaScript là ngôn ngữ lập trình được sử dụng rộng rãi trong phát triển các trang web cũng như ứng dụng di động. Node.js cho phép phát triển các ứng dụng ngay trên trình duyệt mà không yêu cầu phải tải xuống. Ưu điểm:
- Ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay dùng để xây dựng các trang web interactive.
- Các lập trình viên có thể sử dụng JavaScript kết hợp Node.js để biên tập nội dung trên máy chủ trước khi chuyển đến trinfnh duyệt.
- Nó được sử dụng để xây dựng games, communication applications chạy trực tiếp trên các trình duyệt và có nhiều tiện ích bổ sung.
Nhược điểm:
- Các trình duyệt internet có thể vô hiệu hóa mã code JavaScript đang chạy vì nó sử dụng để mã hóa các pop-up ads. Trong một số trường hợp nó có thể chứa nội dung độc hại.
3. Java – ngôn ngữ lập trình phần mềm đa dụng
Java là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (OOP) và dựa vào các lớp (class). Khác với phần lớn ngôn ngữ lập trình, Java được thiết kế để biên dịch mã nguồn thành bytecode, sau đó sẽ được môi trường thực thi. Tính đến nay, đây vẫn là ngôn ngữ lập trình sử dụng rộng rãi để phát triển các web quy mô doanh nghiệp, đặc biệt là phát triển ứng dụng Android. Ưu điểm:
- Ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ, giàu tinhs năng và đa mô hình.
- Hoàn toàn tương thích ngược.
- JVM của Java được đánh giá là kiệt tác, một trong những máy ảo tốt nhất thế giới.
Nhược điểm:
- Java không phải ngôn ngữ lý tưởng cho các ứng dụng chạy trên cloud và ngược lại với máy chủ. Điều này thường xảy ra với các ứng dụng kinh doanh.
- Công ty phần mềm Oracle sở hữu Java bắt đầu tính phí cấp phép để sử dụng Java Development Kit.
4. Ruby – ngôn ngữ lập trình phần mềm hướng đối tượng
Ruby là ngôn ngữ lập trình thông dịch và hướng đối tượng được phát hành bởi nhà khoa học máy tính Nhật Bản Yukihiro Matsumoto vào năm 1995. Đây là ngôn ngữ nổi bật bởi trình độ, đơn giản và có hiệu suất cao bởi có cú pháp rõ ràng, gần gũi và dễ viết. Ưu điểm:
- Ruby bao gồm các đặc điểm của một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ: năng động, hướng đối tượng, sử dụng Hàm trong lập trình.
- Ruby on Rails là framework nổi tiếng để tạo ra ứng dụng web. Nếu bạn muốn trở thành lập trình viên web hay sâu hơn là Back End thì Ruby on Rails sẽ là lựa chọn hoàn hảo cufnng Nodejs và PHP.
- Được sử dụng để tạo ra nhiều sản phẩm công nghệ như Airbnb, GitHub, Twitter,…
Nhược điểm:
- Đang mất dần sức hú so với các ngôn ngữ khác.
5. Python – ngôn ngữ lập trình hiện đại, thông minh
Python được coi là ngôn ngữ lập trình dễ học và được nhiều chuyên gia khuyên học nếu bạn là người mới bắt đầu từ con số 0. Phần mềm này được phát triển từ những năm 80, ngôn ngữ đơn giản, linh hoạt nhưng có tính sư phạm mạnh mẽ. Ưu điểm:
- Nguồn sử dụng mở, miễn phí kể cả những ứng dụng thương mại.
- Được sử dụng và ghọi như một ngôn ngữ kịch bản.
- Tính linh hoạt cao, đa năng và hỗ trợ tối việc hướng đối tượng. Các thủ tục, chức năng của phong cách lập trình cũng nổi bật hơn nhiều ngôn ngữ khác.
- Cho phép người dùng thiết lập lượng lớn code dễ đọc, đơn giản và đa chức năng trong thời gian ngắn.
- Được sử dụng rộng rãi ở nhiều công ty như NASA, Google, Yahoo!,… và là ngôn ngữ lập trình nên nhiều nền tảng như Pinterest, Instagram, The New York Times,…
Nhược điểm:
- Không phù hợp phát triển các sản phẩm trên ứng dụng di động.
6. PHP – ngôn ngữ lập trình web app
PHP hay Hypertext Preprocessor là ngôn ngữ lập trình chủ yếu để phát triển các website và mã nguồn mở như WordPress. Bởi vậy, PHP rất tối ưu cho các ứng dụng web và giúp cho website có tốc độ nhanh hơn. Ngoài ra, PHP còn có cú pháp giống Java và C, dễ học, thời gian xây dựng sản phẩm ngắn hơn so với nhiều ngôn ngữ khác nên PHP đã nhanh chóng trở thành một ngôn ngữ lập trình web phổ biến. Ưu điểm:
- Một trong những ngôn ngữ lập trình phát triển web mạnh, hiệu suất cao, được sử dụng rộng rãi.
- Cộng đồng mạnh mẽ.
- Có nhiều framework nổi tiếng (Laravel, Zend, CodeIgniter,…).
- Nhiều công ty đang sử dụng PHP, cơ hội việc làm lớn.
Nhược điểm:
- Giảm dần sự phổ biến khi Python và JavaScript xuất hiện.
- Nhiều lỗ hổng bảo mật.
7. C#
C# hay C Sharp là ngôn ngữ lập trình phần mềm hướng đối tượng được phát triển bởi Microsoft. Đây cũng là khởi đầu cho kế hoạch .NET của nhà sản xuất. C# được sản xuất dựa trên C++ và Java và được miêu tả là ngôn ngữ lập trình có sự cân bằng hơn nhiều so với các ngôn ngữ khác. Ưu điểm:
- Nhanh và an toàn hơn C.
- Được tích hợp đầy đủ với phần mềm .NET.
- Hỗ trợ phát triển treenn các ứng dụng dành cho Windows, Browser plug – ins và thiết bị di động.
- Cung cấp codebases, large code library và nhiều kiểu dữ liệu khác.
Nhược điểm:
- C# hơi khó học cho những người mới, đặc biệt ở việc xử lý lỗi thường gặp.
- Kém linh hoạt hơn các ngôn ngữ khác, ví dụ C++.
8. C++
C++ là phần mở rộng của C, được sử dụng để lập trình các hệ thống chạy trong ứng dụng. Ưu điểm:
- C++ có khả năng chạy tốt trên các hệ thống đa thiết bị và đa nền tảng.
- C++ được các lập trình viết một libraries và compilers riêng.
Nhược điểm:
- Cú pháp phức tạp và vô số tính năng mới gây khó khăn cho người mới học.
- Không hỗ trợ run-time.
9. Assembly
Assembly được biết đến là một ngôn ngữ lập trình bậc thấp về độ đơn giản, dễ hiểu so với các ngôn ngữ lập trình dùng để viết các chương trình máy tính khác. Một chương trình này được viết bằng ngôn ngữ Assembly sẽ được dịch thành mã máy thông qua một chương trình tiện ích - assembler. Ưu điểm:
- Sử dụng các từ ngữ có tính gợi nhớ, các từ viết tắt, dễ nhớ, tiết kiệm thời gian hơn.
- Các chương trình viết bằng Assembly có mối liên hệ mật thiết với kiến trúc của máy tính, ít phụ thuộc vào phần cứng khác so với các ngôn ngữ bậc cao.
Nhược điểm:
- Lập trình viên cần có kiến thức về bộ vi xử lý nếu muốn sử dụng Assembly.
- Việc duy trì mã tương đối phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức.
- Các chương trình cho vi xử lý khác nhau có thể sẽ không sử dụng được cho nhau.
- Khó lập trình và tốn thời gian hơn nhiều ngôn ngữ khác.
10. Objective – C
Objective – C là ngôn ngữ lập trình phần mềm hướng đối tượng được phát triển bởi NeXT từ những năm 80. Ngôn ngữ này được dùng để viết các ứng dụng chạy trên hệ điều hành IOS. Ưu điểm:
- Ngôn ngữ chuyên cho các ứng dụng, phần mềm hoạt động trên nền tảng iOS.
- Có thiết kế bổ sung theo kiểu hàm của Smalltalk và được mở rộng từ C. Có thuộc tính và đặc điểm tương tự C.
Nhược điểm:
- Triển khai khó đọc.
- Các bộ chọn và liên kết phải dudowjjc thêm cho mọi triển khai C++.
- Đối tượng lớp không được tham chiếu trực tiếp.
Trên đây là gợi ý về top 10 ngôn ngữ lập trình phần mềm cho người mới học phổ biến nhất hiện nay. Hi vọng bài gợi ý này sẽ giúp bạn tìm được định hướng học lập và nghề nghiệp trong tương lai.
Nhiệm vụ của chúng tôi là đồng hành cùng bạn và doanh nghiệp để ngày càng tạo ra những thương hiệu Việt Nam lớn mạnh.