Rủi Ro Kinh Doanh Là Gì? Các Rủi Ro Trong Kinh Doanh Thường Gặp

Việc đưa ra một chiến lược kinh doanh phù hợp là bài toán khó đối với nhiều doanh nhân trong điều kiện thị trường không ngừng thay đổi như hiện nay. Hiểu rõ những rủi ro kinh doanh thường gặp giúp nhà đầu tư chủ động và sẵn sàng có những giải pháp hiệu quả.

Rủi ro là điều không thể tránh khỏi trong kinh doanh. Những rủi ro kinh doanh này có thể do nguyên nhân khách quan hoặc chủ quan. Quản lý rủi ro kinh doanh giúp nhà đầu tư hạn chế những tổn thất không đáng có. Hãy cùng Terus tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết dưới đây.

I. Rủi ro kinh doanh là gì?

Rủi ro kinh doanh đề cập đến những tổn thất khác nhau về vốn, thị trường, nhân sự… mà doanh nghiệp phải đối mặt trong quá trình hoạt động.

Rủi ro có rất nhiều, phổ biến nhất là rủi ro tài chính và ảnh hưởng của các yếu tố thị trường. Rủi ro kinh doanh ảnh hưởng đến quá trình phát triển của doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế. Nếu thua lỗ quá lớn, doanh nghiệp có thể phá sản.

II. Rủi ro kinh doanh thường gặp

Tiếp theo là thông tin về các rủi ro kinh doanh thường gặp.

1. Rủi ro kinh doanh về vốn
2. Rủi ro thị trường
3. Rủi ro trong chiến lược kinh doanh
4. Rủi ro kinh doanh về pháp luật
5. Rủi ro công nghệ
6. Rủi ro kinh doanh liên quan đến con người
7. Rủi ro lợi nhuận
8. Rủi ro kinh doanh về thuế
9. Rủi ro vật chất

1. Rủi ro kinh doanh về vốn

Rủi ro về vốn có thể thấy rõ trong đầu tư. Đây là yếu tố quan trọng trong việc phân tích, đánh giá tiềm năng hoạt động của doanh nghiệp.

Rủi ro kinh doanh về vốn bao gồm các yếu tố sau:

• Chi phí cố định quá cao: Bao gồm các chi phí như tiền thuê văn phòng, lương nhân viên, điện, nước,… Nếu các chi phí này quá cao, doanh nghiệp sẽ khó có thể tối ưu hóa doanh thu và lợi nhuận.
• Chi phí biến đổi cao: Những chi phí này dựa trên những thay đổi về khối lượng sản xuất, chẳng hạn như nguyên liệu thô, thuê thêm công nhân,…
• Vay và nợ: Nếu không có kế hoạch cụ thể, doanh nghiệp có xu hướng “lún sâu” và sử dụng vốn kém hiệu quả. Doanh nghiệp phải có chiến lược sử dụng vốn rõ ràng để đạt được mục tiêu kinh doanh.

2. Rủi ro thị trường

Rủi ro thị trường bao gồm rủi ro lãi suất, tiền tệ, giá trị cổ phiếu và giá cả hàng hóa. Những tác động tiêu cực của thị trường mang lại những khó khăn nhất định cho doanh nghiệp.

Khi thị trường “đóng băng” cũng ảnh hưởng tới vấn đề sản xuất và tiêu thụ của các doanh nghiệp. Điều này gây khó khăn cho nhà đầu tư trong việc xoay vòng và thu hồi vốn.

3. Rủi ro trong chiến lược kinh doanh

Rủi ro chiến lược bao gồm rủi ro văn hóa, rủi ro thương hiệu và các vấn đề về quan hệ đối tác. Những rủi ro này phát sinh khi các nhà quản lý không thể vạch ra định hướng phát triển bền vững lâu dài, nguồn nhân lực hạn chế hoặc môi trường kinh doanh không lành mạnh. Kết quả là các doanh nghiệp phải đối mặt với các vấn đề như doanh thu thấp, dòng tiền kém và thậm chí bị mất lợi nhuận…

4. Rủi ro kinh doanh về pháp luật

Từ khi thành lập đến khi bước vào sản xuất kinh doanh, một doanh nghiệp phải đối mặt với rất nhiều vấn đề pháp lý, đặc biệt là hợp đồng mua bán… Khi kiện tụng, doanh nghiệp có thể bị tổn thất về tài chính, tổn hại về uy tín hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự.

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro kinh doanh trong pháp luật là do không biết quy định hoặc biết nhưng thực hiện không đúng. Để tránh bị tổn hại về mặt pháp lý, doanh nghiệp có thể tham gia câu lạc bộ luật doanh nghiệp, thành lập bộ phận pháp chế hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn của các doanh nghiệp luật uy tín.

5. Rủi ro công nghệ

Trong thời đại cách mạng 4.0, công nghệ giúp các doanh nghiệp bắt kịp xu hướng kinh doanh mới và nâng cao lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Tuy nhiên, công nghệ cũng đi kèm với những rủi ro như lỗi phần cứng, phần mềm, mất dữ liệu, mất điện, tấn công mạng,… Điều này không chỉ làm chậm tiến độ công việc mà còn có thể làm lộ ra những bí mật.

6. Rủi ro kinh doanh liên quan đến con người

Là yếu tố chính tạo nên lợi nhuận cho doanh nghiệp, con người tạo ra hàng hóa, dịch vụ và kiểm soát quá trình sản xuất. Đầu tư phát triển nguồn nhân lực giúp doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Tuy nhiên, trong vấn đề cá nhân cũng có những rủi ro liên quan đến chất lượng và thái độ làm việc đồng nghiệp, vấn đề bảo mật thông tin, ngân sách hoặc cách ứng xử của doanh nghiệp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của doanh nghiệp. Vì vậy, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp quản lý và phát triển nguồn nhân lực để tránh những rủi ro tiềm ẩn.

7. Rủi ro lợi nhuận

Rủi ro lợi nhuận được phản ánh trong hoạt động đầu tư trái phiếu. Các doanh nghiệp phát hành trái phiếu thường điều chỉnh lãi suất bằng cách mua trái phiếu cũ với lãi suất cao và phát hành trái phiếu mới với lãi suất thấp hơn. Tại thời điểm này, người nắm giữ trái phiếu nhận được tiền lãi ít hơn giá trị được đảm bảo ban đầu.

Nhờ đó, những rủi ro đảm bảo thanh khoản vốn vẫn được hoàn trả. Tuy nhiên, lợi nhuận thực tế không được đảm bảo trong thời gian đầu tư. Điều này phản ánh sự suy giảm tính ổn định và sự suy giảm mức lợi nhuận ban đầu.

8. Rủi ro kinh doanh về thuế

Thuế là công cụ giúp điều chỉnh các mục tiêu kinh tế vĩ mô như quản lý tồn kho, hướng dẫn hành chính hay khuyến khích phát triển sản xuất… Tuy nhiên, với tư cách là một nghĩa vụ, thuế có tác động lớn đến thu nhập thực tế của các doanh nghiệp. Trong một số trường hợp, doanh nghiệp phải chấp nhận rủi ro khi tính thuế. Luật thuế mới thậm chí có thể phá vỡ hoàn toàn mô hình kinh doanh của ngành.

9. Rủi ro vật chất

Rủi ro vật chất là những yếu tố hữu hình mà các doanh nghiệp có thể dễ dàng xác định và định lượng sau một sự kiện. Những rủi ro vật chất thường gặp là hỏa hoạn, thiên tai, lũ lụt, trộm cắp, phá hoại,… Những thiệt hại này khiến các doanh nghiệp phải trả thêm chi phí sửa chữa và thay thế, thậm chí cả trách nhiệm pháp lý.

III. Các yếu tố dẫn đến rủi ro kinh doanh

Trong kinh doanh, có một số yếu tố điển hình gây ra rủi ro kinh doanh cho doanh nghiệp, cụ thể:

1. Biến động của nhu cầu
2. Biến động doanh thu
3. Thời gian và chi phí phát triển sản phẩm
4. Quy mô chi phí cố định:

1. Biến động của nhu cầu:

Sự ổn định về nhu cầu sản phẩm giúp giảm thiểu rủi ro phát sinh từ những rủi ro trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

2. Biến động doanh thu:

Ổn định sản xuất sản phẩm giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro liên quan đến doanh thu. Ngược lại, nếu sản phẩm không đáp ứng được nhu cầu thị trường thì doanh thu giảm, dẫn đến rủi ro kinh doanh.

3. Thời gian và chi phí phát triển sản phẩm:

Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dược phẩm và công nghệ phải không ngừng cải tiến sản phẩm của mình để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách hàng. Khi doanh nghiệp không tập trung phát triển sản phẩm, nhu cầu tiêu dùng giảm sút, dẫn đến doanh thu “sụt giảm”.

4. Quy mô chi phí cố định:

Chi phí cố định không thay đổi theo doanh thu hoặc khối lượng sản xuất, bao gồm các chi phí như tiền thuê văn phòng, lương nhân viên, điện, nước,… Vì vậy, các doanh nghiệp sẽ gặp rủi ro kinh doanh nếu chi phí cố định cao và tổng chi phí không giảm khi nhu cầu thấp.

IV. Hậu quả khi không quản lý rủi ro

Khi không có một hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là một số hậu quả tiêu biểu, được chia thành các đoạn văn ngắn gọn để bạn dễ hình dung:

1. Tổn thất tài chính

Đây là hậu quả trực tiếp và dễ thấy nhất khi doanh nghiệp không quản lý rủi ro. Các sự cố bất ngờ như thiên tai, hỏa hoạn, mất mát dữ liệu, sự cố an ninh mạng… đều có thể gây ra thiệt hại về tài sản, ảnh hưởng đến dòng tiền và lợi nhuận của doanh nghiệp. Ngoài ra, những quyết định đầu tư sai lầm hoặc những rủi ro pháp lý cũng có thể dẫn đến tổn thất tài chính đáng kể.

2. Mất uy tín và danh tiếng

Khi xảy ra các sự cố, đặc biệt là những sự cố liên quan đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ, an toàn lao động hoặc vi phạm pháp luật, uy tín và danh tiếng của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Khách hàng sẽ mất niềm tin, đối tác sẽ e dè hợp tác, và điều này sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc duy trì và phát triển thị trường.

3. Gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh

Các sự cố bất ngờ có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất kinh doanh, gây ra sự chậm trễ trong việc giao hàng, cung cấp dịch vụ, ảnh hưởng đến năng suất lao động và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Điều này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn làm mất đi cơ hội kinh doanh và khiến doanh nghiệp tụt hậu so với đối thủ cạnh tranh.

4. Khó khăn trong việc huy động vốn

Các nhà đầu tư thường rất quan tâm đến khả năng quản lý rủi ro của doanh nghiệp. Khi một doanh nghiệp không có một hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả, các nhà đầu tư sẽ đánh giá cao rủi ro khi đầu tư vào doanh nghiệp đó. Điều này sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc huy động vốn để mở rộng kinh doanh hoặc đầu tư vào các dự án mới.

5. Mất cơ hội phát triển

Việc luôn phải đối phó với các rủi ro bất ngờ sẽ khiến doanh nghiệp tốn quá nhiều thời gian và nguồn lực. Điều này sẽ làm giảm khả năng của doanh nghiệp trong việc tập trung vào các hoạt động sáng tạo, đổi mới và phát triển sản phẩm, dịch vụ mới. Do đó, doanh nghiệp sẽ khó có thể nắm bắt được các cơ hội kinh doanh mới và bị tụt hậu so với thị trường.

6. Ảnh hưởng đến mối quan hệ với các bên liên quan

Các sự cố bất ngờ có thể gây ra mâu thuẫn, tranh chấp với khách hàng, đối tác, nhà cung cấp, nhân viên và các bên liên quan khác. Điều này sẽ làm tổn hại đến mối quan hệ hợp tác và gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc duy trì một môi trường làm việc ổn định.

V. Khắc phục rủi ro kinh doanh

Để tránh rủi ro trong kinh doanh, trước hết phải tiếp thu, tích lũy kinh nghiệm. Đồng thời, việc đánh giá, phân tích các chỉ số rủi ro trong các “diễn biến” kinh doanh cũng là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp có những biện pháp ứng phó kịp thời.  

Ngoài ra, các doanh nghiệp phải thu thập thông tin và phân tích báo cáo tài chính ở các giai đoạn hoạt động khác nhau. Phân tích dữ liệu giúp chủ doanh nghiệp có được bức tranh toàn cảnh về hoạt động của doanh nghiệp, từ đó hoạch định chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm giảm thiểu rủi ro.

Các doanh nghiệp không nên đầu tư vào một lĩnh vực duy nhất hoặc tập trung vào một thị trường duy nhất. Thay vào đó, các doanh nghiệp nên phát triển nhiều sản phẩm và thị trường để tối đa hóa lợi nhuận. Nhà đầu tư trước hết nên tìm những phân khúc thị trường có tiềm năng hoặc hoạt động thú vị để cải thiện khả năng sinh lời.

Việc tính toán rủi ro kinh doanh là vô cùng cần thiết, nhờ đó doanh nghiệp có thể đạt được các mục tiêu đặt ra do đã có sự chuẩn bị từ trước. Bài viết của Terus đã liệt kê ra các kiểu rủi ro kinh doanh mà các doanh nghiệp dù lớn dù nhỏ cũng có khả năng cao sẽ gặp phải. Hi vọng bài viết đã giúp ích được cho quý đơn vị đang hợp tác đến Terus và bạn bè doanh nghiệp. Cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết.

Nếu bạn có bất cứ yêu cầu gì về Terus có thể liên hệ tại đây nhé!

Theo dõi Terus tại:

• Facebook
• Instagram
• Pinterest

Đọc thêm:

• Rủi ro trong quản lý nhân sự và cách giảm thiểu rủi ro nhân sự
• Quản trị rủi ro là gì?
• Việc chấp nhận rủi ro được tính toán có thể phát triển doanh nghiệp của bạn như thế nào?
• Phân tích rủi ro tín dụng là gì?
• Quản lý công nợ phải thu & công nợ phải trả để tránh rủi ro

bởiTerus Business

Cập nhật lúc 9 Tháng 1, 2025

CHIA SẺ